واترپمپ یکی از اجزای مهم سیستم خنککننده خودرو است که وظیفه گردش مایعات خنککننده را دارد. علائم خرابی آن شامل نشت آب، افزایش دمای موتور و صداهای غیرعادی است. پرههای پلاستیکی نسبت به فلزی دوام بیشتری دارند. با رعایت نکات نگهداری، عمر و عملکرد این قطعه بهبود مییابد.
چکیده:
واترپمپ یکی از قطعات حیاتی سیستم خنککننده خودرو است که وظیفه پمپ کردن مایعات خنککننده را بر عهده دارد. علائم خرابی آن شامل نشت آب، افزایش غیرعادی دما و صداهای غیرطبیعی است. پرههای پلاستیکی به دلیل مقاومت بیشتر و آسیب کمتر، نسبت به پرههای فلزی برتری دارند. بررسی سلامت واترپمپ با روشهای سادهای مثل باز کردن پیچ هواگیری امکانپذیر است. رعایت نکاتی مثل تعویض بهموقع ضدیخ و بررسی تسمهها میتواند عمر واترپمپ را افزایش دهد.
در ادامه با بهترین برندهای این قطعه در بازار لوازم یدکی خودرو آشنا می شوید.
ساختار و اجزای واترپمپ: واترپمپ را بیشتر بشناسید
واتر پمپ از اجزای مختلفی تشکیل شده است که شامل آبپخشکن، بلبرینگ، مکانیکال سیل، پوسته، پولی و هاب میشود. این قطعات با هماهنگی کامل با یکدیگر عمل میکنند تا عملکردی بهینه و پایدار برای واتر پمپ فراهم کنند. در ادامهی این مقاله به بررسی اجزا و عملکرد هرکدام میپردازیم.
اجزای تشکیلدهنده واترپمپ:
1. آب پخشکن:
آبپخشکنها با طراحی ویژهای ساخته میشوند تا فشار هیدرولیکی لازم برای انتقال مایع خنککننده به تمام بخشها را تأمین کنند. هندسه هر آبپخشکن بر اساس محاسبات دقیق و شبیهسازیهای پیشرفته تعیین میشود. در فرآیند تولید این قطعات، از فناوریهای گوناگونی مانند ورقکاری (استیل)، کشش و فرمدهی، ریختهگری چدن، و روشهای پیشرفته تزریق پلیمر استفاده میشود.
2. بلبرینگ واترپمپ:
در واترپمپهای نسل جدید از بلبرینگهای ویژهای استفاده میشود که بهطور خاص برای این کاربرد طراحی شدهاند. این بلبرینگها از دو ردیف ساچمه تشکیل شدهاند و برخلاف بلبرینگهای معمولی، فاقد کنس داخلی هستند؛ بهطوریکه شفت واترپمپ نقش کنس داخلی را ایفا میکند. این طراحی باعث ایجاد فضای بیشتر برای ساچمهها شده و امکان تحمل نیروی بیشتری نسبت به بلبرینگهای استاندارد را فراهم میکند.
این بلبرینگها بهطور مستقیم نیروی ناشی از کشش تسمه را تحمل میکنند و برای دوام و عمر طولانی طراحی شدهاند. همچنین، تمامی بلبرینگهای واترپمپ مجهز به گریس مخصوص مادامالعمر هستند و با استفاده از یک جفت کاسهنمد محافظت میشوند که از خروج گریس و ورود گردوغبار جلوگیری میکنند.
3. مکانیکال سیل:
مکانیکال سیل نقش اصلی در جلوگیری از نفوذ مایع خنککننده به داخل محفظه بلبرینگ را بر عهده دارد. مکانیکال سیلهای خودرویی بهصورت یکتکه طراحی و تولید میشوند که این ویژگی علاوه بر کاهش ابعاد، کارایی بالاتری را نیز فراهم میکند. یکی از اجزای کلیدی این قطعه، یک سطح متحرک است که با سطح ثابتی در تماس است. متریال بهکاررفته در این سطوح و انتخاب صحیح آنها تأثیر قابلتوجهی در افزایش عمر مفید مکانیکال سیل دارد.
4. پوسته:
پوسته واترپمپ وظیفه هدایت جریان سیال به شلنگها را بر عهده دارد تا مایع خنککننده به بخشهای مختلف موتور منتقل شود. طراحی این قطعه از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا باید با حداقل هدررفت انرژی، سیال را در مسیر مشخص هدایت کند. همچنین، دقت در ماشینکاری پوسته بسیار حائز اهمیت است، چرا که تمامی اجزا بر روی آن نصب میشوند و در نهایت پوسته بر روی سیلندر قرار میگیرد.
معمولاً جنس پوسته واترپمپ از چدن یا آلومینیوم است؛ در خودروهای سنگین از پوستههای چدنی و در خودروهای سبک و نیمهسبک از پوستههای آلومینیومی استفاده میشود.
5. پولی:
پولیها از اجزای کلیدی واترپمپ محسوب میشوند و بهعنوان رابط بین موتور و واترپمپ عمل میکنند. طراحی شیارهای پولی به نوع تسمه بستگی دارد و در انواع مختلفی ارائه میشود تا با تسمه موردنظر هماهنگ باشد. برای ساخت پولیها از مواد متنوعی مانند چدن و ورق فولادی استفاده میشود که بسته به کاربرد و نیاز، انتخاب میشوند.
6. هاب:
هاب قطعهای واسط بین میل بلبرینگ و پولی است که معمولاً با انطباق پرسی بر روی میل نصب میشود. طراحی هاب به گونهای انجام میشود که امکان تعویض آسان پولیها را فراهم کند، در حالی که همراستایی با محور بلبرینگ حفظ شود. این قطعه معمولاً از جنس چدن یا فولاد ساخته میشود و استحکام لازم برای عملکرد مطمئن را داراست.
بهترین مارکهای واترپمپ در ایران :
- عظام
- ایساکو
- سوخت آما
- البرز
- اِمکو
واتر پمپ پره پلاستیکی بهتره یا فلزی؟
درجواب به این سوال باید بگیم که پره های پلاستیکی دارای مزایای بیشتر و معایب کمتری نسبت به پره های فلزی هستند که با چندتا از این موارد اشاره میکنیم.
پره های پلاستیکی راحتتر و بهتر آب را درون سیستم خنک کننده پمپ میکنند و دقت بالاتری نیز دارند. پره های پلاستیکی خورده نمیشوند و رسوب نمی گیرند، در حالیکه یکی از معایب بزرگ پره های فلزی همین است. پره های پلاستیکی با اینکه ممکن شکسته شوند و یا از بدنه واتر پمپ جدا شوند ولی در این حالت آسیب جدی به بلوک سیلندر وارد نمیکنند، در حالیکه در مورد پره های فلزی در بهترین حالت بلوک سیلندر خط می افتد و در بدترین حالت، خودرو تسمه تایم رد میکند.
شما باید با مشاهده علائم زیر در خودروی خود به نزدیکترین تعمیرگاه جهت تعویض واترپمپ ماشین خود اقدام کنید:
- نشت آب و مایع ضد یخ از زیر موتور
- بالا رفتن غیر عادی دمای موتور و آمپر آب
- خروج بخار از رادیاتور
- شُل شدن پولی واتر پمپ و ایجاد صداهای غیر طبیعی اطراف موتور
- روشن شدن چراغ هشدار آب خودرو و کم شدن محلول ضدیخ و آب
جالب است بدانید که واتر پمپ، کل سیستم را خنک نگه میدارد. تسمه واتر پمپ را می جرخاند. تیغهای آب پخش کن روی پمپ، مایع خنک کننده را به سمت موتور پمپ میکند تا درون بلوک سیلندر جریان پیدا کند و به رادیاتور برگردد. سپس فن خنک کننده کار خود را انجام میدهد. پمپ آب مسوول اصلی حفظ این جریان است. در نتیجه اگر واتر پمپ بدرستی کار کند، ماشین شما دمای مناسب برای عملکرد بهینه خود را حفظ خواهد کرد.
از کجا بفهمیم واتر پمپ خودرو سالم است و درست کار میکند؟
بطور کلی واتر پمپ های پروانه ای دیر به دیر خراب میشوند. اما در مورد خودروی پژو 206 این اتفاق زودتر از خودروهای پارس، سمند و جی ال ایکس می افتد. در پژو 206 پروانه های واتر پمپ خورده یا شکسته می شوند که باید بموقع نسبت به تعویض آن اقدان کنید.
اما برای تست سالم بودن واتر پمپ می توانید 2 کار ساده انجام دهید. روش اول اینکه، زمانیکه خودرو روشن است و درجا کار میکند پیچ هواگیری سیستم خنک کننده خودروی خود را باز کنید (این پیچ در اکثر خودروها پلاستیکی و بصورت رنگی است تا راحت پیدا شود) اگر در این حالت آب و ضدیخ حدود 50 سانت به هوا پرتاب شد یعنی واتر پمپ خودرو بدرستی کار میکند. این پرتاب در حالت ماشین روشن و درجا در دور موتور بالا باید به حدود 1 متر برسد.
دومین روش برداشتن درب رادیاتور خودروست. اگر دقت کرده باشید در حالت گاز دادن کمی سطح مایع درون رادیاتور پایین میرود. این بدان معناست که واتر پمپ سالم و آب در حال گردش است.
بهترین برندهای واتر پمپ ماشین های سنگین :
- لاسو Laso آلمان
- OMP ایتالیا
- BF آلمان
نکات مهم در ورد واترپمپ:
رعایت این نکات می تواند علاوه بر بالا بردن عمر واتر پمپ سبب بهبود عملکرد سیستم خنک کننده خودرو و در نتیجه افزایش طول عمر موتور و سر سیلندر شود.
- ضد یخ را در فاصله زمانی معین تعویض کنید.
- مشکل داغ کردن موتور را برطرف کنید، زیرا به پروانه های واتر پمپ آسیب میرساند.
- هنگام تعویض تسمه، از هم تراز بودن واتر پمپ با پولی و شُل و سفت بودن تسمه دقت کنید. تسمه ای که شُل باشد یا تراز نشده باشد و بیش از حد سفت باشد، می تواند به شفت و بلبرینگ واتر پمپ آسیب برساند.
- عملکرد واتر پمپ و تسمه تایم روی یکدیگر تاثیر مستقیم داشته و عمر مفید یکسانی دارند. تسمه تایم فرسود به واتر پمپ آسیب میرساند و واتر پمپ خراب میتواند تایم خودور را بهم بریزد. پس در زمان تعویض هر یک از اینها بهتر است، دیگری را نیز بررسی و حتی الامکان تعویض کنید.
کلام آخر:
واترپمپ یکی از اجزای کلیدی سیستم خنککننده خودرو است که وظیفه پمپاژ مایع خنککننده به بخشهای مختلف موتور را بر عهده دارد. خرابی این قطعه ممکن است با علائمی مانند نشت مایع ضدیخ، دمای غیرعادی موتور و صداهای غیرطبیعی نمایان شود. از آنجایی که پرههای پلاستیکی در مقایسه با پرههای فلزی مزایای بیشتری دارند، بسیاری از واترپمپها از پرههای پلاستیکی بهره میبرند. بررسی سلامت واترپمپ با روشهایی مانند باز کردن پیچ هواگیری و تعویض بهموقع ضدیخ امکانپذیر است. در این مقاله همچنین به اجزای مختلف واترپمپ، مانند آبپخشکن، بلبرینگ، مکانیکال سیل و پوسته، پرداخته شده است.
سوالات متداول:
1. واترپمپ چیست و چرا مهم است؟
واترپمپ یک قطعه حیاتی در سیستم خنککننده خودرو است که مایع خنککننده را از رادیاتور به موتور منتقل میکند تا دمای موتور در سطح بهینه باقی بماند.
2. چطور متوجه شویم که واترپمپ خراب شده است؟
علائمی مانند نشت مایع ضدیخ، افزایش غیرعادی دما، صدای غیرطبیعی از موتور و روشن شدن چراغ هشدار آب میتواند نشاندهنده خرابی واترپمپ باشد.
3. چرا پرههای پلاستیکی بر پرههای فلزی ترجیح دارند؟
پرههای پلاستیکی مقاومتر و کمتر آسیبپذیرند. آنها بهراحتی رسوب نمیگیرند و در صورت شکستگی به موتور آسیب نمیزنند، برخلاف پرههای فلزی که میتوانند باعث آسیب به موتور شوند.
4. چگونه سلامت واترپمپ خودرو را بررسی کنیم؟
با باز کردن پیچ هواگیری و مشاهده پرتاب مایع ضدیخ در حین کارکرد خودرو یا برداشتن درب رادیاتور و مشاهده کاهش سطح مایع میتوان به سلامت واترپمپ پی برد.
5. چه برندهایی برای خرید واترپمپ مناسب هستند؟
برخی از بهترین برندها برای واترپمپ در ایران شامل عظام، ایساکو، سوخت آما، البرز و اِمکو هستند. برای خودروهای سنگین، برندهای Laso (آلمان)، OMP (ایتالیا) و BF (آلمان) نیز گزینههای خوبی هستند.
- خرید قطعات گیربکس و کلاچ
- خرید قطعات سوخت رسانی یا اگزوز
- خرید لوازم تزئینی و آپشن
- خرید قطعات موتور خودرو
- خرید جلوبندی و کمک فنر
- خرید ترمز و فرمان
- خرید لوازم مصرفی خودرو
- خرید قطعات برقی الکترونیکی
- خرید بدنه و سپر
- خرید قطعات کولر و بخاری