نشت روغن، خرابی فشنگی روغن، داغ کردن موتور و 2 مورد دیگر نشاندهنده اینست که اویل پمپ باید تعویض شود.
اویل پمپ چیست؟
اویل پمپ Oil Pump یا پمپ روغن وسیله ای است که روغن موجود در موتور را به مدار روغن کاری پمپ کرده و جریان روانسازی موتور و قطعات داخل آنرا مدیریت میکند. اویل پمپ درون بلوک سیلندر و معمولاً زیر محفظه میل لنگ و نزدیک کارتل قرار دارد تا روغن را بهتر و سریعتر از محفظه کارتل گرفته و درون شیارها و مسیرهای مشخص شده جریان روغن، به چرخش در آورد و به اصطلاح پمپ کند.
زمان تعویض اویل پمپ
خودروسازان داخلی زمان تعویض پمپ روغن خودرو را هر 100.000 کیلومتر تعیین کرده اند، در حالیکه رعایت بعضی نکات مانند استفاده از روغن های اصلی و با کیفیت، فشار نیاوردن به موتور و حرکت با دور پایین و استفاده از قطعات برقی الکترونیکی با کیفیت؛ میتواند عمر این قطعه را تا 2 و بعضاً 3 برابر برساند. اما توصیه میکنیم که برای جلوگیری از آسیب رسیدن جدی به موتور و هزینه های هنگفت تعمیر آن، نسبت به بازدید و سرویس این قطعه حیاتی در هر 100.000 کیلومتر اقدام کنید. با مشاهده این نشانه ها نسبت به بازدید و تعویض اویل پمپ اقدام کنید :
- نشت روغن
- خرابی فشنگی روغن
- داغ کردن موتور
- شنیدن صدا از اویل پمپ بدلیل وجود ترک یا شکستگی چرخ دنده ها، روتر، بدنه داخلی و خارجی
- گرفتگی توری اویل پمپ بعلت استفاده از روغن موتورهای تقلبی و غیر استاندارد
صدای اویل پمپ خراب
شنیدن صدای این قطعه بندرت انفاق می افتد، چون قبل از آن با اُفت فشار روغن در خودرو، چراغ روغن روی صفحه کیلومتر سریعاً روشن شده یا به موتور شما آسیب جدی رسیده و شما قادر به ادامه حرکت با خودرو خود نخواهید بود. اختلال در سیستم روغن کاری موتور باعث یاتاقان زدن و در موارد حاد، شاتون زدن میشود که صدای این دو بسیار شدیدتر و بلندتر از صدای پمپ روغن خراب است. اما معمولاٌ با فرسوده شدن و شکستن پره های چرخ دنده، صدای غُرغُر و چرخش را می شنوید، حتی زمانیکه خودرو متوقف است. با توجه به اینکه اویل پمپ در محدوه کارتل روغن و زیر موتور قرار دارد، این صدا را باید در این ناحیه جستجو کنید.
نشانه های خرابی اویل پمپ
همانطور که گفته شد یاتاقان زدن و شاتون زدن از نشانه های خرابی اویل پمپ است که امیدواریم قبل از نمایان شدن این موارد، شما با روشن شدن چراغ روغن و شنیدن صدای درگیری از اطراف کارتل، سوپاپ ها، فیلرها و استکانی های سر سیلندر هر چه زودتر به خرابی اویل پمپ پی ببرید. توصیه اکید میکنیم تا به محض روشن چراغ روغن پشت آمپر از حرکت دادن خودرو حتی به میزان کم، خودداری کنید و آنرا با جرثقیل به نزدیگترین تعمیرگاه هدایت کنید. مهمترین نشانه های خرابی اویل پمپ عبارتند از:
- سرو صدا در قسمت بالای موتور مخصوصاً سوپاپ ها
- کاهش فشار روغن با روشن شدن چراغ چک
- افزایش غیر عادی دمای موتور (چک کنید که بخاطر نقص فنی و کم شدن آب در سیستم خنک کننده نباشد)
- ایجاد سر و صدا در محل قرار گیری اویل پمپ
نکته مهم 1: در صورت خرابی پمپ روغن، چراغ روغن در دور موتور پایین بصورت چشمک زن روشن میشود و با گاز دادن خاموش میشود. پس در صورت روشن شدن این چراغ و مطمئن شدن از سلامت قطعاتی مثل فشنگی روغن و سوکت آن و فیلتر روغن، حتماً باید اویل پمپ بررسی شود.
نکته مهم 2: در خودروهای با موتور tu5، چون مکانیزم سوپاپ ها هیرولیکی و با استفاده از فشار روغن است، اُفت فشار روغن مخصوصاً در اوایل صبح باعث ایجاد صدای تِک تِک در سوپاپ ها شود که با گرم شدن موتور این صدا می افتد.
وظیفه پمپ روغن در خودرو
- کاهش هدر رفت انرژی بوسیله اصطکاک بین قطعات متحرک موتور، به این ترتیب که در اثر اصطکاک بخش زیادی از قدرت تولیدی خودرو پیش از انتقال به گیربکس بصورت گرما هدر میرود که در اینجا اویل پمپ بوسیله انتشار روغن مانع از اتلاف انرژِ میشود.
- کاهش ساییدگی و خوردگی سطوح و قطعات با پُر کردن فضای بین آنها
- خنک کاری قطعات موتور که در اثر کارکرد و ایجاد اصطکاک بوجود آمده و دریافت و انتقال این حرارت
- کاهش ارتعاشات موتور که با دفع ضربات توسط خاصیت هیدرولیکی حرکت روغن صورت میگیرد.
- تمیزکاری قطعات موتور
عملکرد اویل پمپ در خودرو
اویل پمپ روغن را از کارتل مکش و به سمت فیلتر روغن ارسال میکند که پس از عبور جریان روغن از درون فیلتر، این مایع بداخل مدار روغن کاری پیشرانه ارسال میشود و عملیات روانسازی موتور را اجرا میکند. اویل بوسیله محور دلکو یا دنده میل سوپاپ نیرویش را از موتور میگیرد، این مسئله بستگی به نوع طراحی موتور دارد.
حرکت اویل پمپ از میل بادامک یا میل لنگ تامین میشود. در موتورهای میل بادامکی، چرخ دنده ای روی میل بادامک وجود دارد که محور اویل پمپ را به حرکت در می آورد که این حرکت محور باعث حرکت دلکو نیز میشود. در چنین مواردی هنگام باز و بسته کردن اویل پمپ باید به موقعیت چکش برق دلکو و وضعیت قرارگیری پیستون ها توجه کرد. معمولا اویل پمپ های که درون ظرف روغن قرار دارند توسط میل بادامک و آنهایی که خارج از ظرف روغن قرار دارند توسط میل لنگ به حرکت در می آیند.
چه عواملی باعث خرابی اویل پمپ میشوند؟
- بدون آب ماندن و داغ کردن موتور بخاطر نشت آب از رادیاتور و شیلنگ ها و هر علتی که باعث داغ کردن موتور میشود که در واقع مانند تب کردن در بدن، باعث اختلال و تشنج میشود.
- کثیف شدن بیش از اندازه روغن موتور و کهنه شدن فیلتر روغن
- استفاده از روغن های فِیک و غیر استاندارد
- راندن موتور با سرعت خیلی زیاد بطوریکه دور موتور به محدوه قرمز نزدیک شود.