عیب یابی بخاری ماشین (چرا بخاری گرم نمیکنه؟ چرا باد سرد میزنه؟)

بررسی مهمترین دلایلی که بخاری ماشین باد سرد میدهد و یا درست و حسابی اتاق را گرم نمی کند، عیب یابی کامل بخاری تمام خودروهای ایرانی و خارجی

نحوه عملکرد بخاری خودرو

گرم کردن خودرو توسط بخاری، با استفاده از گرمای آب موتور انجام میشود. این گرما توسط آب رادیاتور جذب شده و بخشی از آن در رادیاتوری که برای بخاری نصب شده جریان پیدا میکند. با ورود این گرما به رادیاتور بخاری، دمنده ای که در آن تعبیه شده است با گذر دادن جریان هوا، هوای گرم را به سمت داخل کابین حرکت می دهد. بنابراین بر خلاف کولر خودرو، عملکرد بخاری فشاری به موتور وارد نمیکند.

در گذشته بدلیل اینکه در ساخت رادیاتور از مس یا برنج استفاده میشد، بعلت اینکه این فلزات رسانای گرما نبودند، فرآیند گرم شدن خودرو کمی بیشتر طول میکشید، اما در خودروهای امروزی بدلیل اینکه از آلومینیوم در ساخت رادیاتور استفاده میشود و تبادل حرارتی آلومینیوم بالاست، خودروی بخاری سریع تر گرم میشود.

اجزاء تشکیل دهنده بخاری خودرو

بخاری خودرو از بخش‌های مختلفی تشکیل شده که هرکدام نقشی در گرمایش کابین دارند. اجزای اصلی آن شامل موارد زیر است:

• رادیاتور بخاری

• بوستر بخاری

• شیر کنترل جریان آب (برای ورود و خروج مایع خنک‌کننده)

• دریچه‌های تنظیم مسیر هوا (دمپرها)

• سیستم اهرم‌بندی دریچه‌ها

هنگام احتراق سوخت در موتور، گرمای زیادی تولید می‌شود. این حرارت توسط مایع خنک‌کننده جذب شده و از طریق رادیاتور اصلی کاهش می‌یابد تا دمای موتور در محدوده استاندارد باقی بماند.

اما قبل از خروج از سیستم، این مایع گرم از یک رادیاتور کوچکتر به نام رادیاتور بخاری نیز عبور می‌کند. بدنه این رادیاتور گرما را جذب کرده و هوای اطراف خود را گرم می‌کند. سپس، فن دمنده که انرژی خود را از باتری خودرو دریافت می‌کند، این هوای گرم را به داخل کابین هدایت کرده و دمای داخل خودرو را به میزان مطلوب افزایش می‌دهد.

عیب یابی بخاری خودرو در حالتهای مختلف 

• اگر بخاری خودرو در تمام حالتهای رانندگی سرد باشد : در اینصورت در رادیاتور بخاری، شیلنگ ها و لوله های بخاری گرفتگی ایجا شده که با تمیز کردن یا تعویض آنها مشکل برطرف خواهد شد.
• اگر باد بخاری در حالت درجا و سرعت کم گرم شود و با افزایش سرعت سرد شود : مشکل در ترموستات است که یا خراب است یا از ترموستات دمای پایین استفاده شده است.
• اگر با گاز دادن بخاری گرم تر شود : به احتمال زیاد، واتر پمپ دچار مشکل شده است.

زمان لازم برای گرم شدن بخاری خودرو و علت کاهش گرمای آن

مدت‌زمانی که بخاری خودرو شروع به گرم کردن کابین می‌کند، به دو عامل اصلی بستگی دارد:

1. دمای آب موتور

2. جنس بدنه رادیاتور بخاری

در واقع، تا زمانی که مایع خنک‌کننده موتور (آب موتور) به دمای کافی نرسد، هوای خروجی از دریچه‌ها نیز گرم نخواهد شد، حتی اگر رادیاتور بخاری از بهترین مواد رسانای حرارتی ساخته شده باشد.

در خودروهای قدیمی با سیستم کاربراتوری، حدود 15 دقیقه طول می‌کشید تا موتور به دمای مناسب برای استفاده از بخاری برسد. اما در خودروهای امروزی با سیستم انژکتوری، این زمان به حدود 3 دقیقه کاهش یافته است.

چرا بخاری خودرو دیر گرم می‌شود؟

بخاری خودرو گرمای خود را از موتور دریافت می‌کند، بنابراین تا زمانی که موتور گرم نشود، بخاری هم عملکرد مطلوبی نخواهد داشت. رادیاتور بخاری که به نوعی یک رادیاتور دوم در خودرو محسوب می‌شود، علاوه بر گرم کردن کابین، به جلوگیری از داغ شدن بیش از حد موتور نیز کمک می‌کند.

چگونه بخاری را سریع‌تر گرم کنیم؟

بهترین راه برای دریافت سریع‌تر هوای گرم این است که قبل از روشن کردن بخاری، منتظر گرم شدن موتور باشید.
برخلاف تصور رایج، گرم کردن خودرو در حالت درجا زمان بیشتری می‌برد. حرکت کردن باعث می‌شود موتور سریع‌تر به دمای ایده‌آل برسد و بخاری زودتر هوای گرم تولید کند.

در خودروهای الکتریکی، بخاری به جای گرمای موتور، با استفاده از الکتریسیته کار می‌کند، بنابراین در این نوع خودروها، تأخیر در گرم شدن بخاری معمولاً وجود ندارد.

دلایل خرابی بخاری ماشین و گرم نکردن داخل اتاق در حالت کلی 

از مهمترین دلایلی که بخاری ماشین باد سرد میدهد و یا درست و حسابی اتاق را گرم نمی کند، می تواند دلایل زیر باشد :

• گرفتگی رادیات بخاری : گرفتگی یا رسوب پره های بخاری، سبب میشود هوایی که با برخورد به پره ها گرم میشود با پره های کمتری برخورد کند و نتیجه حاصل، تولید گرمای بسیار ضعیفی می باشد. توصیه می کنیم هر 3 سال یکبار رادیاتور بخاری را با جوش شیرین بشویید تا جرم زدایی شود.
• خرابی ترموستات : خراب شدن ترموستات باعث اختلال در سیستم خنک کننده خودرو میشود و مایع خنک کننده بخوبی گرم نمیشود. اگر ترموستات در حالت بسته، گیرپاژ کند، موتور جوش می آورد و ممکن است که واشر سر سیلندر بسوزانید، ولی اگر در حالت باز، گیرپاژ کند باعث میشود جریان آب دائم گردش کند و موتور هم زودتر پس از گرم شدن، گرمای خود را از دست میدهد، همین موضوع باعث تولید گرمای بسیار کمی در بخاری میشود. دقت داشته باشید که نشانه ترموستات باز اینست که آب داخل موتور در حالت سرد نیز جریان دارد.
• درجه پایین ترموستات : استفاده از ترموستات درجه پایین در زمستان باعث کاهش گرمای موتور میشود. افرادی که در تابستان از ترموستات درجه پایین بهره میگیرند، اگر در زمستان اقدام به تعویض آن با ترموستات درجه بالا نکنند، بخاری ضعیفی خواهند داشت. بهترین درجه ترموستات برای فصل زمستان برای پژو پارس، 405 و سمند 82 درجه، برای پژو 206 و 207، 89 درجه و برای پراید، تیبا و ساینا 82 درجه می باشد.
• سوختن یا خرابی فن بخاری : از دیگر دلایل خرابی بخاری میتوان به خرابی فن بخاری اشاره کرد. اگر فن خراب باشد، طبیعتاً گرمای تولید شده بخوبی به محفظه داخلی کابین خودرو منتقا نمی شود که در اینصورت با تعویض یا تعمیر فن، مشکل حل میشود.
• نقص در عملکرد واتر پمپ : اگر واتر پمپ خراب باشد یا پروانه داخل آن شکسته شود، آب موتور بصورت صحیح گردش پیدا نکرده و رادیاتور بخوبی گرم نمیشود. در این حالت دمای بخاری ارتباط مستقیم با کیزان کار موتور دارد، به این صورت که وقتی موتور با دور پایین کار میکند، بخاری ولرم و با بالا رفتن دور موتور، بخاری گرم میشود.
• کمبود آب در سیستم خنک کننده خودرو : عدم عملکرد صحیح در آب رسانی سیستم خنک کننده یا کمبود مایع خنک کننده (آب رادیاتور) نیز باعث اختلال در عملکرد گرمایشی خودرو میشود.
• خرابی دریچه و خرطومی : در همه خودروها، دریچه هایی برای هدایت هوا وجود دارد که بعضی برقی و بهضی دیگر دستی هستند. خرطومی انتقال هوا نیز می تواند دچار پوسیدگی شود و از میزان باد کم کند.
• نشتی پوسته بخاری : عدم درزبندی صحیح پوسته فن باعث نشت آب از رادیاتور و ایجاد بوی نامطبوع از طریق بخاری میشود که برای برطرف کردن آن باید واشرها و درزها را تعمیر کرد. گاهی شکستگی پوسته بخاری و نشتی شلنگ بخاری نیز در اثر تصادف ماشین، اتفاق می افتد.
• خرابی فشنگی آب : خراب شدن فشنگی آب باعث روشن شدن زود تر از موعد فن رادیاتور شده و همین موضوع دمای آب را در سیستم خنک کننده پایین نگه میدارد و باعث میشود که آب گرم وارد ردایاتور بخاری خودرو نشود.

مشکلات بوی بد بخاری خودرو و علائم خرابی رادیاتور بخاری

یکی از مشکلات رایج بخاری خودرو، ایجاد بوی نامطبوع در داخل کابین است. این مشکل معمولاً به دو دلیل اصلی رخ می‌دهد:

1. درزبندی نامناسب پوسته فن – اگر پوسته فن به‌درستی درزبندی نشده باشد، هوای اطراف آن به داخل کابین نفوذ کرده و باعث ایجاد بوی ناخوشایند می‌شود. برای حل این مشکل، باید تمام واشرها و درزها را بررسی کرده، پیچ‌ها را سفت کرده و از عدم نشت هوا اطمینان حاصل کنید.

2. نشت آب از رادیاتور بخاری – اگر رادیاتور بخاری یا شیلنگ‌های متصل به آن نشتی داشته باشند، ممکن است بوی نامطبوعی مشابه بوی مایع خنک‌کننده در کابین احساس شود. برای تشخیص این مشکل:

   • ابتدا شیلنگ‌های ورودی و خروجی را بررسی کنید.

   • در صورت مشکوک بودن به نشتی، رادیاتور بخاری را جدا کرده و تست کنید تا مطمئن شوید که سوراخ یا ترک ندارد.

روش تعمیر:
در گذشته، بخش‌های آسیب‌دیده‌ی رادیاتور را لحیم‌کاری و ترمیم می‌کردند، اما امروزه در بیشتر موارد، رادیاتور بخاری به‌طور کامل تعویض می‌شود تا مشکل به‌صورت اساسی برطرف شود.

چگونه بخار شیشه‌های خودرو را در زمستان از بین ببریم؟

یکی از مهم‌ترین کاربردهای بخاری خودرو، جلوگیری از بخار گرفتن شیشه‌ها است. برای این کار، راهکارهای زیر را امتحان کنید:

1. استفاده از دریچه‌های بخاری 

   • شیشه جلو: دریچه‌های مخصوصی در زیر شیشه جلو تعبیه شده‌اند که هوای گرم را به سمت آن هدایت کرده و باعث خشک شدن بخار می‌شوند.

   • شیشه‌های جانبی: روی داشبورد دریچه‌هایی وجود دارد که با هدایت باد گرم بخاری، بخار این شیشه‌ها را از بین می‌برند.

2. استفاده از المنت حرارتی برای شیشه عقب و آینه‌های بغل 

   • چون شیشه عقب و آینه‌های جانبی از دریچه‌های بخاری دور هستند، المنت‌های حرارتی روی آن‌ها تعبیه شده است.

   • با فشردن دکمه مخصوص، جریان برق در این المنت‌ها فعال شده و شیشه را گرم می‌کند تا بخارات از بین بروند.

3. روشن کردن سیستم A/C 

   • برخلاف تصور رایج، دکمه A/C فقط برای تابستان نیست!

   • روشن کردن سیستم تهویه باعث کاهش رطوبت داخل خودرو شده و از ایجاد بخار روی شیشه‌ها جلوگیری می‌کند.

با ترکیب این روش‌ها، می‌توانید در روزهای سرد زمستان، شیشه‌های خودرو را شفاف و بدون بخار نگه دارید. 

چگونه عملکرد بخاری خودرو را بهبود دهیم؟

برای اینکه بخاری خودرو بهترین عملکرد را داشته باشد، رعایت نکات زیر ضروری است:

• سلامت ترموستات را بررسی کنید – ترموستات خراب می‌تواند باعث کاهش عملکرد بخاری شود.

• درجه حرارت را درست تنظیم کنید – دمای مناسب را انتخاب کنید تا گرما بهینه توزیع شود.

• سطح آب موتور را قبل از حرکت بررسی کنید – کمبود مایع خنک‌کننده باعث کاهش گرمای بخاری می‌شود.

• از باز بودن مسیر گردش آب و سلامت فن مطمئن شوید – هرگونه گرفتگی یا خرابی در سیستم باعث کاهش بازده بخاری خواهد شد.

• برای گرم شدن خودرو زیاد منتظر نمانید – در حین حرکت، موتور سریع‌تر گرم می‌شود و بخاری زودتر به دمای مطلوب می‌رسد.

• هوای تازه را در گردش نگه دارید – اگر تعداد سرنشینان زیاد است، شیشه را کمی پایین دهید تا هوای تازه جایگزین شود.

• از دکمه A/C استفاده کنید – این دکمه فقط برای کولر نیست، بلکه به تهویه هوای ورودی کمک می‌کند و بخارات اضافی را کاهش می‌دهد.

• قبل از خاموش کردن خودرو، هواگیری کنید – شب قبل، جریان هوای فن را ببندید و درجه تنظیم حرارت را روی قسمت آبی بگذارید تا گرمای موتور کمتر هدر برود و صبح بخاری سریع‌تر گرم شود.

نکته مهم: مشکلات بخاری خودرو شاید در ابتدا جدی به نظر نرسند، اما عدم بررسی و تعمیر به‌موقع می‌تواند هزینه‌های زیادی را در آینده به همراه داشته باشد. کارشناسی خودرو قبل از خرید می‌تواند این مشکلات را شناسایی کرده و از هزینه‌های اضافی جلوگیری کند.

برای تعمیر بخاری خودرو به کجا مراجعه کنیم؟

اگر بخاری خودرو به‌درستی کار نمی‌کند، بهتر است برای رفع مشکل به مراکز تخصصی مراجعه کنید. در ادامه گزینه‌های مختلف برای تعمیر بخاری خودرو را بررسی می‌کنیم:

1. تعمیرگاه‌های تخصصی خودرو

این تعمیرگاه‌ها بهترین انتخاب برای رفع مشکلات سیستم گرمایشی هستند. تعمیرکاران این مراکز از تجهیزات پیشرفته استفاده کرده و به سیستم‌های تهویه و بخاری خودرو مسلط هستند.

نکات مهم در انتخاب تعمیرگاه تخصصی:

• داشتن مجوز رسمی

• استفاده از قطعات اصلی

• بررسی سابقه کار و رضایت مشتریان

2. نمایندگی‌های رسمی خودرو

اگر خودرو شما تحت گارانتی است، بهتر است به نمایندگی رسمی مراجعه کنید. این مراکز از قطعات یدکی اصلی استفاده کرده و تعمیرکاران آن‌ها برای عیب‌یابی خودروهای خاص آموزش‌دیده‌اند.

مزایای نمایندگی‌های رسمی:

• قطعات اصلی با گارانتی

• تعمیرکاران ماهر و متخصص

• هزینه‌های شفاف و استاندارد

3. مراکز تخصصی تهویه و کولر خودرو

این مراکز به‌طور خاص روی سیستم‌های تهویه و بخاری خودرو کار می‌کنند. اگر مشکل بخاری مربوط به خرابی رادیاتور، مسدود شدن مجاری یا قطعات الکتریکی باشد، این مراکز بهترین انتخاب هستند.

خدمات این مراکز:

• تعمیر یا تعویض رادیاتور بخاری

• بررسی مجاری هوا و سیستم تهویه

• تعمیرات الکتریکی سیستم گرمایشی

4. تعمیرگاه‌های عمومی خودرو

در صورتی که به تعمیرگاه تخصصی دسترسی ندارید، می‌توانید به تعمیرگاه‌های عمومی مراجعه کنید. این مراکز برای رفع مشکلات ساده مانند تعویض ترموستات یا رفع نشتی رادیاتور مناسب هستند.

نکات قابل توجه:

• اطمینان از آشنایی تعمیرکار با سیستم‌های گرمایشی

• استفاده از قطعات استاندارد

• مشخص کردن هزینه‌ها قبل از تعمیر

5. مراکز فروش قطعات یدکی با خدمات نصب

اگر بخاری خودرو نیاز به تعویض قطعه دارد، می‌توانید قطعه موردنظر را از این مراکز خریداری کنید و از خدمات نصب آن‌ها بهره ببرید.

نکات مهم:

• بررسی اصالت قطعه

• دریافت گارانتی قطعات

• نصب توسط فرد متخصص

مراحل عیب‌یابی بخاری خودرو توسط تعمیرکاران حرفه‌ای

اگر بخاری خودرو عملکرد درستی ندارد، تعمیرکاران حرفه‌ای می‌توانند با انجام مراحل زیر مشکل را به‌دقت شناسایی و رفع کنند. این مراحل به ترتیب اولویت و با استفاده از تجهیزات تخصصی انجام می‌شود.

1. بررسی سطح مایع خنک‌کننده

اولین مرحله در عیب‌یابی بخاری، بررسی سطح مایع خنک‌کننده (ضد یخ) است. کاهش سطح مایع می‌تواند باعث عدم گردش مناسب در سیستم بخاری و کاهش کارایی آن شود.

راه‌حل‌ها:

• در صورت کمبود مایع خنک‌کننده، تعمیرکار نشتی‌های احتمالی را بررسی و برطرف می‌کند.

• استفاده از مایع خنک‌کننده باکیفیت و مناسب برای خودرو پیشنهاد می‌شود.

• در صورت نیاز، سیستم خنک‌کننده شست‌وشو و مایع آن تعویض می‌شود.

2. بررسی عملکرد ترموستات

ترموستات نقش مهمی در تنظیم دمای مایع خنک‌کننده دارد. اگر ترموستات خراب باشد یا گیر کند، ممکن است جریان مایع خنک‌کننده محدود شده و بخاری نتواند هوای گرم تولید کند.

راه‌حل‌ها:

• تعویض ترموستات در صورت خرابی

• بررسی و تنظیم مجدد اتصالات و سیم‌کشی‌های مرتبط با ترموستات

• اطمینان از استفاده از قطعه استاندارد و باکیفیت

3. بررسی سیستم تهویه و مجاری هوا

اگر مجاری هوا مسدود یا فیلترهای کابین کثیف باشند، هوای گرم نمی‌تواند به‌خوبی وارد کابین شود. این موضوع یکی از دلایل شایع کاهش عملکرد بخاری است.

راه‌حل‌ها:

• تمیز کردن مجاری هوا و تعویض فیلترهای هوای کابین

• بررسی و تعمیر دریچه‌های هوای داخلی خودرو

• سرویس کامل سیستم تهویه در صورت نیاز

4. بررسی فن و دمنده بخاری

فن یا دمنده بخاری وظیفه انتقال هوای گرم به داخل کابین را دارد. اگر فن خراب باشد یا سرعت آن کاهش پیدا کند، عملکرد بخاری مختل خواهد شد.

راه‌حل‌ها:

• بررسی عملکرد فن و تعمیر یا تعویض آن در صورت خرابی

• بررسی سیستم برق‌رسانی و رله‌های مرتبط با فن

• تنظیم سرعت فن برای کارایی بهتر

5. کنترل رادیاتور بخاری

رادیاتور بخاری مسئول انتقال حرارت از مایع خنک‌کننده به هوای داخل کابین است. اگر این قطعه مسدود شود یا نشتی داشته باشد، بخاری به‌درستی کار نخواهد کرد.

راه‌حل‌ها:

• شست‌وشوی رادیاتور بخاری برای رفع گرفتگی

• بررسی نشتی‌های احتمالی و تعویض رادیاتور در صورت نیاز

• اطمینان از نصب صحیح رادیاتور پس از تعمیر یا تعویض

جمع‌بندی

عملکرد صحیح بخاری خودرو نه‌تنها در فصل‌های سرد برای داشتن سفری راحت ضروری است، بلکه می‌تواند نشانه‌ای از سلامت کلی سیستم خنک‌کننده و موتور خودرو باشد. برای بهبود عملکرد بخاری، توجه به عواملی مانند سطح مایع خنک‌کننده، عملکرد ترموستات، وضعیت فن و مجاری هوا اهمیت زیادی دارد. در صورت بروز مشکل، بهتر است از خدمات تخصصی تعمیرکاران حرفه‌ای بهره بگیرید.

مراجعه به تعمیرگاه‌های تخصصی یا نمایندگی‌های رسمی، بهترین راه برای اطمینان از عیب‌یابی دقیق و استفاده از قطعات اصلی است. اگر دسترسی به این مراکز ندارید، می‌توانید از تعمیرگاه‌های معتبر عمومی کمک بگیرید.

در نهایت، عیب‌یابی اصولی و سرویس‌های دوره‌ای می‌تواند از خرابی‌های جدی جلوگیری کند و هزینه‌های احتمالی را کاهش دهد. در صورت نیاز به تعویض قطعات، توجه به اصالت و کیفیت قطعه برای اطمینان از عملکرد بهتر بخاری در طولانی‌مدت ضروری است.